En toch ben jij hier.
Klimaatverandering, oorlog, polarisatie, verlies van vertrouwen, AI-angst, biodiversiteit die verdwijnt… het is een indrukwekkend rijtje. En het voelt soms alsof we met z’n allen in een slecht geschreven rampenfilm zijn beland. Of op z’n minst in een systeem dat z’n grenzen bereikt.
Vanuit een systemisch perspectief is dat ook logisch: systemen willen zichzelf in stand houden, maar verdragen geen disbalans. En als binding, ordening of balans ontbreekt, komt het systeem in crisis. Dat zie je in organisaties, in families, en op dit moment misschien wel in de hele samenleving.
Ik hoop oprecht dat we dit keer niet richting de afgrond hoeven. Dat we op tijd inzien dat het anders moet. Dat we met zoveel mogelijk mensen op een zo fijn mogelijke manier kunnen blijven samenleven.
Want dat kan – als we bereid zijn om naar de onderstroom te kijken en verantwoordelijkheid te nemen.
Maar als je me vraagt of de mensheid als soort zal verdwijnen? Nee. Dat lijkt me sterk.
We zijn als soort ongelooflijk taai gebleken. We hebben vaker met ons kont op het randje gezeten. En elke keer overleefden we. Meestal met een kleiner groepje, vaak onder barre omstandigheden – maar altijd met iets nieuws in ons: meer vindingrijkheid, meer samenwerking, meer verbinding.
Hieronder een paar momenten waarop we als soort bijna de stekker eruit trokken.
🔥 1. De supervulkaan die alles donker maakte – Toba, 74.000 jaar geleden
In wat nu Indonesië is, barstte een mega-vulkaan uit. Niet zomaar een beetje lava, nee: de grootste uitbarsting van de laatste 2 miljoen jaar. Het gevolg? Een vulkanische winter van jaren. Geen zonlicht, mislukte oogsten (voor zover die er waren), afkoeling van meer dan 10 graden.
De menselijke populatie werd teruggebracht tot misschien 1.000 tot 10.000 mensen wereldwijd. Stel je dat even voor. Meer mensen op Lowlands dan op de hele planeet.
Toch overleefden we. En gingen we daarna de wereld veroveren.
❄️ 2. De ijstijd die ons tot de kust dreef – rond 150.000 jaar geleden
Onze soort (Homo sapiens) had zich net ontwikkeld toen er een bizarre ijstijd toesloeg. Afrika werd kurkdroog, koud en onherbergzaam. De meeste mensen stierven.
Maar aan de zuidkust van Afrika wist een kleine groep te overleven – waarschijnlijk door slim gebruik te maken van voedsel uit zee: schelpen, vissen, schaaldiertjes. Misschien wel de eerste foodies ooit.
Er zijn aanwijzingen dat we met slechts enkele honderden mensen overbleven. En toch: hier zijn we.
🌡️ 3. Een nóg grotere crisis – 900.000 jaar geleden
Lang voordat wij als moderne mensen bestonden, was er ook al een enorme bottleneck in onze evolutionaire lijn. Door klimaatschommelingen kromp de populatie van onze menselijke voorouders tot… 1.280 vruchtbare individuen.
Dat is minder dan een flinke middelbare school. En het duurde 117.000 jaar (!) voordat het weer een beetje aantrok.
Als je erover nadenkt: iedereen die nu leeft, stamt af van die handvol overlevers.
🔥 1. De supervulkaan die alles donker maakte – Toba, 74.000 jaar geleden
In wat nu Indonesië is, barstte een mega-vulkaan uit. Niet zomaar een beetje lava, nee: de grootste uitbarsting van de laatste 2 miljoen jaar. Het gevolg? Een vulkanische winter van jaren. Geen zonlicht, mislukte oogsten, afkoeling van meer dan 10 graden.
De menselijke populatie werd teruggebracht tot misschien 1.000 tot 10.000 mensen wereldwijd. Stel je dat even voor. Meer mensen op Lowlands dan op de hele planeet.
Toch overleefden we. En gingen we daarna de wereld veroveren.
❄️ 2. De ijstijd die ons tot de kust dreef – rond 150.000 jaar geleden
Onze soort (Homo sapiens) had zich net ontwikkeld toen er een bizarre ijstijd toesloeg. Afrika werd kurkdroog, koud en onherbergzaam. De meeste mensen stierven.
Maar aan de zuidkust van Afrika wist een kleine groep te overleven – waarschijnlijk door slim gebruik te maken van voedsel uit zee: schelpen, vissen, schaaldiertjes. Misschien wel de eerste foodies ooit.
Er zijn aanwijzingen dat we met slechts enkele honderden mensen overbleven. En toch: hier zijn we.
🌡️ 3. Een nóg grotere crisis – 900.000 jaar geleden
Lang voordat wij als moderne mensen bestonden, was er ook al een enorme bottleneck in onze evolutionaire lijn. Door klimaatschommelingen kromp de populatie van onze menselijke voorouders tot… 1.280 vruchtbare individuen.
Dat is minder dan een flinke middelbare school. En het duurde 117.000 jaar (!) voordat het weer een beetje aantrok.
🌍 4. De grote uittocht – migratie uit Afrika, zo’n 70.000 jaar geleden
En toen? Toen gingen we op pad.
Een kleine groep mensen – afstammelingen van overlevenden van Toba en de ijstijd – trok vanuit Afrika de wereld in. Ze volgden rivieren, kusten, dieren, sterren, voedsel. En uiteindelijk bevolkten ze de hele planeet.
Alle niet-Afrikaanse mensen stammen af van die ene migratiegolf. Eén kleine groep die vertrok. En bleef gaan.
We noemen het nu “migratie”, alsof het iets nieuws is. Maar migratie ís menselijk. We zijn het altijd geweest. De hele wereld, bevolkt door nakomelingen van een handvol dappere reizigers met blote voeten, nieuwsgierigheid, en hoop.
We zijn er nog. Met al onze onhebbelijkheden, maar ook met onze creativiteit, onze liefde, onze humor, onze verbinding.
Dus ja – de opwarming van de aarde is serieus. En we zullen er waarschijnlijk niet zonder kleerscheuren vanaf komen. Maar de kans dat de mens als soort verdwijnt, is klein. We hebben gekkere dingen overleefd.
De echte vraag is: welke mensen overleven? En in wat voor wereld?
Dat ligt aan ons. Aan wat we nú kiezen. Aan hoe we omgaan met elkaar, met de aarde, met onze kinderen.
Niet vanuit angst. Maar omdat we mogen leren van wie we zijn. En van wie we waren.
Als je dit leest, ben jij het resultaat van een lange lijn van overlevers. Laat dat even binnenkomen.
En als je iemand zoekt om mee te denken over hoe we die veerkracht nú kunnen gebruiken – op je werk, in je team, in de samenleving – ik denk graag met je mee.
